Rodzaje zaburzeń odżywiania i ich objawy
Zaburzenia odżywiania to jednostki chorobowe, charakteryzujące się zaburzeniem łaknienia na poziomie psychicznym. Są to rożnego rodzaju nieprawidłowe zachowania żywieniowe oraz zachowania koncentrujące się na kontroli masy ciała oraz jej celowej utracie. Zaburzenia odżywiania i towarzyszące im przeświadczenia prowadzą do pogorszenia się stanu zdrowia zarówno psychicznego, jak i fizycznego - mogą prowadzić do poważnych niedoborów pokarmowych, chorób i groźnych powikłań. Znacznie wpływają także na gorsze funkcjonowania w społeczności. Nieleczone zaburzenia odżywiania mogą prowadzić do wycieńczenia organizmu, a nawet do śmierci człowieka.
Konkretne objawy różnią się w zależności od rodzaju zaburzenia. Utrudnieniem jest fakt, że większość chorych stara się ukrywać swoje problemy, poza utratą wagi (typową dla anoreksji) zauważenie problemu możemy być trudne dla osób z zewnątrz.
Do najpowszechniejszych zaburzeń odżywiania należą:
Przyczyny zaburzeń odżywiania
Na zaburzenia odżywiania najczęściej cierpią dziewczęta w okresie dojrzewania oraz młode kobiety. W tej grupie występowanie jadłowstrętu psychicznego to około 1-2%. Jednak zaburzenia te dotyczą także chłopców i mężczyzn.
Na rozwój zaburzeń odżywiania wpływa szereg powiązanych ze sobą czynników takich jak:
- normy społeczno-kulturowe, czyli np. kult szczupłej sylwetki w mediach, czy chęć zyskanie akceptacji w grupie rówieśniczej w okresie dojrzewania;
- czynniki biologiczne, np. zaburzenia w odbieraniu informacji organizmu o stanie sytości bądź głodu lub występowanie zaburzeń nastroju np. depresji;
- czynniki psychologiczne, np. brak akceptacji, ciągła krytyka, lęk przed dojrzałością;
- konkretne cechy osobowości człowieka, np. niska samoocena, podatność na krytykę, perfekcjonizm, problemy w radzeniu sobie ze stresem;
- trudna sytuacja rodzinna, np. konflikty i włączenie dzieci w problemy rodziców, brak samodzielności;
- predyspozycje genetyczne
Sposoby leczenia zaburzeń odżywiania
Metoda leczenia zależy od konkretnego zaburzenia odżywiania i stopnia jego nasilenia. Zwykle na początku potrzebna jest pomoc zarówno psychiatry, jak i psychoterapeuty. A jeśli na skutek rozwoju zaburzenia odżywiania osoba cierpi na wycieńczenia organizmu i związane z tym choroby somatyczne konieczne są tzw. biologiczne metody leczenia:
- terapia ratująca życie, przeciwdziałanie odwodnieniu, zaburzeniom elektrolitowym i wyniszczeniu, restytucja wagi;
- farmakoterapia wspomagająca;
- leczenie i przeciwdziałaniu powikłaniom
Psychoterapia
- Psychoterapia indywidualna – w nurcie psychodynamicznym (zrozumienie i rozwiązanie wewnętrznych konfliktów wywołujących cierpienie psychiczne) poznawczo – behawioralnym (rozpoznanie i zmodyfikowanie destrukcyjnych myśli, które rządzą naszym zachowaniem), niekiedy polecana jest też terapia Gestalt (odreagowanie tłumionych emocji, rozpoznawanie potrzeb i deficytów emocjonalnych)
- Psychoterapia rodzinna (systemowa) pozwala na zbadanie relacji w rodzinie, odkrycie szkodliwych schematów i modyfikacja zachowań, aby były sprzyjające dla jej poszczególnych członków, nauka szczerego wyrażania potrzeb i emocji.
- Psychoterapia grupowa - wzajemna motywacja do pracy nad trudnościami, a także możliwość przyjrzenia się sobie w relacjach z innymi (które w przebiegu anoreksji czy bulimii często ulegają pogorszeniu).
